Azerbaycan Quran (Коран на азербайджанском)

Azerbaycan Quran (Коран на азербайджанском) (Quran in Azerbaijani)

Quran (Qurani Kerim, Qurani Şerif) (erebce: القُرآن el-quran) — İslam dininin müqeddes ve en esas kitabı. İslam dininde Quran Allahın buyurduğu sözlerdir, meleyi vasitesi ile onları Hz. Mehemmede vehy eyleyib.
Quranın özünemexsus adı olan 114 suresi ve 6236 ayesi var. Quranın en uzun suresi Beqere suresi (286 aye), en qısa suresi ise Kövser suresidir (3 aye). Quranın en uzun ayesi Beqere suresinin 282-ci ayesidir.
Quranı diger semavi kitablardan ferqlendiren esas cehet onun uzun zaman müddetinde – 23 ile hisse-hisse nazil olunmasıdır. Quran Allah terefinden birbaşa deyil melek – Cebrayıl vasitesile neql olunmuşdur. Bezilerine göre Beqere suresinin sonuncu 2 ayesi Allah terefinden birbaşa Mehemmed peyğembere (s) vehy edilmişdir.
Quran kelimesinin menası oxumaq, qiraet etmek demekdir. Quran lefzi ve menaları vehye istinad eden, Cebrayıl (e) vasitesiyle son nebi Hz.Mehemmede (s) endirilen, qiraetiyle ibadet edilen, özüne xas xüsusiyyetleri olan Fatihe suresi ile başlayıb Nas suresi ile biten semavi kitabdır.

Quranın adları[redakte]

Quranın yene Quranda gelen bir çox adları vardır. Onun en çox işlenilen ve çox yayılan adı Qurandır. Diger adları ise aşağıdakılardır:
el-Kitab – Quranda 230-defe işlenir. Bezi diger semavi kitablar üçün de işlenilir.
Ümmül-Kitab – Ana kitab menasına gelen bu ad Lövhü-Mehfuz ve Fatihe suresi üçün de işlenmişdir.
el-Furqan – Haqq ile batili ayıran demekdir. Furqan adı altı ayede işlenir.
el-Huda – Hidayet edici demekdir.
ez-Zikr – Zikr hem zikr etmek ve hem de şeref ve şerefli olmaq menalarına gelir.
Quranın bunlardan başqa Tenzil, Haqq, Ruh, Burhan, eziz, Şifa, Hikmet, Müheymin, Hablullah, Fasl, Beyan ve bir çox adları daha vardır.

Sure
el Fatihe — Quranın birinci suresi
Sure kelmesi derece, yüksek rütbe, şeref, gözel bina kimi menalara gelir. Bir termin olaraq sure Quranın en az üç ayeden meydana gelen bölümlerinden her birine verilen addır.
Quranda 114 sure vardır. Hicretden önce Mekkede 86 ve Hicretden sonra Medinede 28 sure nazil olmuşdur. "Ey insanlar" deyeebaşlayan sureler Mekkede, "Ey iman getirenler" deye başlayan sureler ve ayeler Medinede nazil olanlardır.
Quranın 114 suresinden yalnız Tövbe suresi "Bismillahir-rehmanir-rehim!"-le başlamayır. Buna baxmayaraq Quranda "Bismillahir-rehmanir-rehim" kelmesi 114 defe işledilib. Bele ki, Neml suresinin 30-cu ayesinde Süleyman peyğemberin yazdığı mektub "Bismillahir-rehmanir-rehim"-le başlayır.

Quranın yazılması
Her aye ve sure nazil olduğunda, Mehemmed peyğember (s) vehy katiblerini çağırır ve onlara, bu ayeleri hansı ayelerin yanına ve hansı sureye yazacaqlarını bildirirdi.
Şie revayetlerinde qeyd olunur ki, peyğemberin (s) vefatından sonra Hz.Elinin 6 ay erzinde Quranın surelerini ayebeaye şeni-nüzul ve sebebi-nüzulla birlikde yazıb. Bu kitab tamamlanan vaxt, Quran hafizlerinin çox olması sebeb gösterilerek ona ehtiyacın olmaması vurğulanıb. Hemin kitab imamlardan bir-birine ötürülüb.
Lakin müharibeler zamanı Quran hafizlerinin kütlevi şekilde şehid olması Quranın kitab kimi gelecek nesillere ötürmek zeruretini gündeme getirib. Bu sebebden Ömerin teklifi ile Zeyd b. Sabitin başçılığı ile İmam eli, Osman , Übeyy b. Kab , İbn Mesud , ebu Derda kimi sehabelerden meydana gelen bir komissiya qurulub. Çalışmalar neticesinde Quran bir kitab halına getirilib. İbn Mesudun teklifi ile Qurana Mushaf adı verilib. Bu mushaf Xelife ebu Bekirin yanında mühafize olunmağa başlanıb.